Opdracht omschrijving: Opmaak van een beheersplan voor de apotheek en kapel, deel uitmakend van het Elisabethgasthuis te Diest.

Locatie: Diest

Type: apotheek en kapel

Periode: 2017 - 2019

Korte beschrijving:  Dit beheersplan kadert in de restauratie van de kapel en de apotheek, die deel uitmaken van het Sint-Elisabethgasthuis te Diest. Het exterieur van het complex werd reeds in 2004 gerestaureerd volgens het ontwerp van ARAT Architecten. De restauratie van de interieurs werd voltooid in 2011, met uitzondering van de kapel en de apotheek. Deze twee wachten nog op een restauratie. Het Sint-Elisabethgasthuiscomplex, met hierbij de kloostervleugel, de apotheek inclusief historische uitrusting, de kapel en de hoevegebouwen met poort, zijn beschermd als monument en stadsgezicht omwille van hun historische en artistieke waarde.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Opmaak van een landschapsbeheersplan voor het begijnhof van Turnhout

Locatie: Turnhout

Type: Landschap

Periode: 2013 - 2014

Korte beschrijving: Het landschapsbeheersplan van het begijnhof in Turnhout is opgedeeld in drie hoofdstukken: de macro-, meso- en micro-omgeving. In de macro-omgeving komt de situering en de historische groei van het begijnhof aan bod. Het volgende hoofdstuk, de meso-omgeving, handelt dan weer over de interne evolutie. Als laatste bespreken we de erfgoedelementen zoals de verharding, het groen en de bebouwing. Elk onderdeel wordt getoetst aan verschillende erfgoedwaardes. Vanuit deze waardes zullen beheersdoelstellingen geformuleerd worden die dienen om het erfgoed te onderhouden en beschermen voor de toekomst.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Opmaak van een woningenbeheersplan voor het begijnhof van Turnhout

Locatie: Turnhout

Type: Woningen

Periode: 2016 - 2017

Korte beschrijving: Het beheersplan van het begijnhof van Turnhout fungeert als een visiedocument met als algemene doelstelling het behoud en beheer van dit uniek Unesco werelderfgoed in de historische stadskern van Turnhout. Volgend op het Landschapsbeheersplan uit 2013, dat eveneens door ARAT Architecten werd opgemaakt met als doel het begijnhofplein en de voorgevels te vrijwaren voor de toekomst, focust dit woningbeheersplan op de begijnhofwoningen naar aanleiding van hun volledige bescherming als monument in 2015. Naast de interieurs werden de achtergevels, aanbouwen, tuinen en tuinbergingen van de woningen alsook van alle overige gebouwen die niet onder de noemer van ‘begijnhofwoning’ vallen, geïntegreerd in dit beheersplan.

Opdracht omschrijving: Opmaak van een beheersplan voor het Agnetenklooster in Arendonk

Locatie: Arendonk

Type: religieus gebouw

Periode: 2017

Korte beschrijving: Het Agnetenklooster in Arendonk werd in 1717 gesticht, de eerste gebouwen werden vanaf 1726 opgericht. Het klooster beschikt vandaag nog over een aantal achttiende-eeuwse gebouwen, met onder meer een authentiek bakhuis. Na de Franse Revolutie werd het klooster gesloten en verkocht men de inboedel als nationaal goed. In 1816 werd het klooster terug door de zusters hersteld, met een grotere nadruk op onderwijs. De zusters lieten in de negentiende en twintigste eeuw enkele schoolgebouwen bijbouwen en vergrotingswerken uitvoeren. De laatste zusters verlieten het klooster in 2002, in 2003 werden de kloostergebouwen en de ommuurde kloostertuin als monument beschermd.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Restauratiedossier en beheersplan voor het woonhuis en achterliggende drukkerij Sacré

Locatie: Merchtem

Type: woning

Periode: 2017

Korte beschrijving: In dit negentiende-eeuwse woonhuis woonde Maurits Sacré (1883-1934), die in 1913 in de achterliggende tuin zijn drukkerij liet bouwen. Hij was de bezieler van de krant ‘De Zondagsklok’, heemkunde- en geschiedschrijver en uitgever van lokale weekbladen. In de woning richtte hij een Vrije Volksbibliotheek op, die iedere woensdag en zondag open was voor het publiek. Zowel het woonhuis als de authentiek bewaarde drukkerij met machines en meubilair worden gerestaureerd.

De opmaak van dit beheersplan kadert in de restauratie van een drukkerij met particulier woonhuis te Merchtem. De woning zal een woonfunctie behouden, het winkeltje en de drukkerij krijgen een museale functie. De drukkerij krijgt het statuut van ZEN-monument. De site is een zeldzaam geworden voorbeeld van een kleine nog volledig uitgeruste drukkerij die in 1911 werd opgericht en waarvan de uitrusting grotendeels nog van deze periode dateert.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Restauratiedossier en beheersplan voor het Ursulinenklooster in Overpelt voor scholengemeenschap WICO

Locatie: Pelt (Overpelt)

Type: school

Periode: 2017 - 2018

Korte beschrijving: ARAT werd aangesteld voor het opmaken van het beheersplan van het Ursulinenklooster in Overpelt en zal mee instaan voor de restauratiewerken aan de gebouwen.

Het Ursulinenklooster in Overpelt werd gebouwd tussen 1902 en 1909, naar ontwerp van architect Hyacinth Martens. Aanvankelijk functioneerde het gebouw als moederhuis voor de Ursulinenorde met bijhorend noviciaat. Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw werd het gebouw steeds verder in gebruik genomen als school. Momenteel worden de gebouwen gebruikt als schoolcampus van de middelbare school WICO Mater Dei. Het gebouw heeft neogotische elementen, maar ook ornamenten uit de neo-Vlaamse-renaissance zijn terug te vinden.

Bijzonder aan het kloostercomplex is de betonnen kapel, ontworpen door kanunnik Joannes Broux en gebouwd in 1911. Het Engels-gotische ontwerp van de kapel in combinatie met het unieke en uiterst vroeger betongebruik voor een neogotische kerk, geeft het gebouw een grote historische waarde. Helaas bleek de kapel al na enkele jaren niet waterdicht te zijn, waardoor men een voorzetsteen heeft geplaatst en de betonnen structuur vandaag enkel aan de binnenzijde zichtbaar is. Mogelijkheden voor het herbestemmen van de kapel worden onderzocht, alsook de mogelijkheid terug een deel van deze betonnen oudste kapel te laten zien.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Opmaak van een beheersplan in het kader van een grootschalige restauratiecampagne van het Paleis

Locatie: Mechelen

Type: openbaar gebouw

Periode: 2019

Korte beschrijving: In 1717 begon de bouw van het indrukwekkende Aartsbisschoppelijk Paleis in Mechelen dat tot op de dag van vandaag dienst doet als officiële hoofdzetel van het aartsbisdom. Het paleis kende grote verbouwingen en uitbreidingen in de periode 1818-1836. De functie is nooit gewijzigd en behoudt ook na de restauratie dezelfde functies. Naast de opdracht voor de opmaak van het beheersplan zal ARAT ook de restauratie coördineren van de conciërgewoning, de exterieur en interieurrestauratie van het paleis, de garage, tuinbergingen, prieel en Lourdesgrot en de restauratie van de Bisschoppelijke tuin, deze laatste reeds uitgevoerd.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het beschermde dorpsgezicht van Domein Zevenbergen

Locatie: Ranst

Type: woning, landschap
Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Het domein Zevenbergen gaat terug tot de 15de eeuw en bestaat vandaag uit een nieuw opgetrokken kasteel (begin jaren 1990) ter vervanging van het oude kasteel dat verwoest werd door een brand in 1914. Het kasteel wordt geflankeerd door twee 18de-eeuwse dienstgebouwen in een langgerekt park met ovaalvormige rondgang. Ten noorden strekt zich een parkbos met stervormig padenpatroon uit. Het domein werd beschermd als dorpsgezicht. Niettegenstaande het kasteel verdween en de bijgebouwen grondig werden vernieuwd, behoudt het domein door zijn aanleg, omwatering en funderingen nog voldoende elementen van het historische kasteeldomein.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Opmaak van een landschapsbeheersplan voor het begijnhof van Diest

Locatie: Diest

Type: Landschap

Periode: 2015

Korte beschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een landschapsbeheersplan voor het beschermd landschap van het begijnhof van Diest.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de instandhoudingwerken van de keermuur rond de Allerheiligenkapel en de opmaak van het beheersplan voor de kapel en Allerheiligenberg. 

Locatie: Diest

Type: religieus gebouw

Periode: 2015 - 2017

Korte beschrijving: De geschiedenis van de Allerheiligenkapel gaat terug tot in de veertiende eeuw, de kapel werd gebouwd voor de verering van ‘Alle Heiligen’ en groeide zo, net zoals Scherpenheuvel, uit tot een belangrijke bedevaartsplaats. Door de bouw van de citadel werd de eeuwenoude kapel in de negentiende eeuw op militair bevel afgebroken en in 1854 heropgebouwd op haar huidige locatie. De nieuwe kapel werd op vraag van de Sint-Jorisgilde opgetrokken aan de voet van de Allerheiligenberg, naar ontwerp van stadsarchitect Felix Van Roelen (1817-1863). De neoclassicistische kapel heeft een voor Diest uniek, koepelvormig gewelf. Nog steeds is de site de plaats voor de Allerheiligenbegankenis, een traditie die meer dan 700 jaar bestaat. De Allerheiligenberg kent een eeuwenoud gebruik als bedevaartsweg.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor dringende instandhoudingswerken en de opmaak van een beheersplan voor de Sint-Sulpitius en Sint-Dionysiuskerk.

Locatie: Diest

Type: religieus gebouw

Periode: In uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten werkt aan de opmaak van een beheersplan voor de monumentale Sint-Sulpitiuskerk in het centrum van Diest. Het lange basilicale gebouw is opgetrokken in de bouwtraditie van de Brabantse hooggotiek. De bouwgeschiedenis van de kerk, bestaande uit maar liefst zeven bouwfases, is duidelijk afleesbaar aan de hand van de bouwnaden en van de verschillende steenformaten en –tinten. Binnenin heeft de kerk een verticaliserende opstand volgens Brabantse stijl. Van de grond af oplopend door het triforium tot aan het stergewelf is er blind traceerwerk te zien.

De Sint-Sulpitiuskerk kan met stelligheid de parel van de Demergotiek genoemd worden. Het is een van oorsprong 14de-eeuwse kerk opgetrokken in de regionale variant van de gotische stijl. De kerk is een beschermd monument sinds 1936. Karakteristiek is het gecombineerde gebruik van de streekeigen ijzerzandsteen en witte kalksteen. De vieringtoren met de bijnaam ‘Mosterdpot’ is alombekend. Hierin bevindt zich de 17de-eeuwse beiaard. Het interieur herbergt tevens enkele kunstschatten.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het begijnhof van Herentals.

Locatie: Herentals

Type: woning
Periode: 2016 - 2017

Korte beschrijving: Het begijnhof van Herentals lag aanvankelijk buiten de stad, op het Nieuwland, waar het reeds vóór 1266 werd opgericht. Om strategische redenen werd dit begijnhof gesloopt door het calvinistische stadsbestuur, waardoor de begijnen uiteindelijk in 1597 het begijnhof heroprichten op de huidige locatie aan de Burchtstraat. Het begijnhof groeide uit tot een driehoekig pleinbegijnhof, met hierin centraal de Sint-Catharinakerk, door de begijntjes opgericht in 1599. De begijnhofkerk bleef vandaag samen met de twee poortgebouwen, een aantal begijnhuizen, de Infirmerie, het Fundatiehuis en de begijnhofmuur bewaard. Het groene hof vormt samen met de achterliggende Begijnenvest en de ‘Hellekens’ een uniek groen gebied binnen het stadsweefsel van Herentals.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de laat-gotische Sint-Lambertuskerk. 

Locatie: Ekeren

Type: religieus gebouw

Periode: 2017 - 2018

Korte beschrijving: De Sint-Lambertuskerk is een laatgotische kruiskerk, met een oude kern opklimmend tot de vijftiende eeuw. Nadien kende de kerk een aantal verbouwingen in de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw. In de negentiende eeuw en vroege twintigste eeuw werden nogmaals enkele verbouwings- en vergrotingswerken uitgevoerd. De torenspits die in 1683 afbrandde werd tussen 1908 en 1911 hersteld. Het rijke interieur werd deels geschilderd en bestaat uit spitsbogige scheibogen op zuilen met koolbladkapitelen uit de zestiende eeuw. Het stucwerk met casementen op het tongewelf is achttiende eeuw. Behalve enkele waardevolle interieurelementen en religieus meubilair heeft de kerk een achttiende-eeuws orgel, gebouwd door J.B. Forceville tussen 1711 en 1715.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan en restauratiedossier voor de schoorsteen. 

Locatie: Mortsel

Type: industrieel gebouw

Periode: 2017

Korte beschrijving: De schoorsteen is met zijn zeventig meter hoogte een belangrijke baken in het stedelijke landschap van Mortsel en uithangbord van de firma Gevaert, die sinds 1896 in Mortsel gevestigd is. In 1928 werd de metselwerk schoorsteen en het betonnen waterreservoir gebouwd door de Brusselse firma Cheminées Peters, ze bleven tot 2014 in gebruik door de huidige firma Agfa-Gevaert. In 2016 werd de schoorsteen als monument beschermd. De schouw wordt gerestaureerd.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van vier beheersplannen voor vier bijzondere monumenten binnen de gemeente Borgloon: de begijnhofkapel, de neogotische rusthuiskapel, het kanunnikenhuis en het stadhuis.

Locatie: Borgloon

Type: openbaar gebouw, religieus gebouw

Periode: 2017 - 2019

Korte beschrijving: Het begijnhof van Borgloon ontstond aan het einde van de twaalfde eeuw, toen enkele begijnen zich vestigden rondom de kapel van het Johannieterhospitaal, dicht bij de stadspoort. In 1802 werd het begijnhof omgevormd tot bejaardentehuis, er verbleven toen nog vier begijnen. Dit leidde ertoe dat in 1814 de kapel werd opengesteld voor publieke eredienst. Van het begijnhof blijft vandaag enkel deze bijzondere kapel bewaard, een romaans gebouw uit de eerste helft van de twaalfde eeuw. Behalve de oorspronkelijke structuur bleven veertiende-eeuwse muurschilderingen en andere waardevolle interieurelementen bewaard. Het gebouw doet vandaag dienst als tentoonstellingsruimte.

De neogotische rusthuiskapel werd gebouwd tussen 1909 en 1911, naar ontwerp van Pierre Langerock. Het zaalkerkje van zes traveeën onder zadeldak beschikt nog over een bepleisterd interieur met intact bewaarde neogotische muurschilderingen. 

Het kanunnikenhuis is een herenhuis uit de tweede helft van de zeventiende eeuw en werd gebouwd in Maaslandse renaissancestijl. Een dienstgebouw in vakwerk bleef hierbij bewaard. De historische binnenplaats wordt afgesloten door een deels bewaarde bakstenen omheiningsmuur met inrijpoort. Het interieur bevat nog een aantal zeventiende- en achttiende-eeuwse interieurelementen. Het kanunnikenhuis werd gebouwd op de elfde- of twaalfde-eeuwse funderingen van de oude kanunnikenhuizen. De oorspronkelijke kelderruimtes uit deze vroegste periode bleven bewaard.

Het huidige stadhuis werd voor eerste maal vermeld in 1358 als ’s Grevenhuis, mogelijk een aanduiding van de verblijfplaats van de graven van Loon, wanneer zij in Borgloon verbleven. Het stadhuis zelf werd gebouwd rond ca. 1680, zoals aangeduid in de gevelankers. Het werd opgetrokken in Maaslandse renaissancestijl, met enkele typische architecturale elementen zoals de rondbooggalerij, een mergelstenen Onze-Lieve-Vrouwekapel, kruiskozijnen in een mergelstenen omlijsting, een gevelsteen met inscriptie uit 1686, enzovoort. In 1905 werd het gebouwd gerestaureerd door Pierre Langerock, met wijziging van de planindeling van de gelijkvloerse verdieping.

Bekijk beheersplan Begijnhofkapel

Bekijk beheersplan neogotische rusthuiskapel

Bekijk beheersplan Kannunikenhuis

Bekijk beheersplan Stadhuis

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën.

Locatie: Eindhout (Laakdal)

Type: religieus gebouw

Periode: 2018

Korte beschrijving: De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën is een devotiekapel,  ingeplant op een grasperk met omringende lindebomen, die zou dateren uit het midden van de 17de eeuw maar grondig aangepast in de 19^de eeuw. De kapel werd gerestaureerd in 1978.

De kapel is getuige van de bloeiperiode van volkse heiligencultus tijdens de zeventiende eeuw en maakt deel uit van het Vlaams kapelletjespatrimonium. De kapel is deel van het collectieve geheugen en is een bron van informatie over de historische ontwikkelingen van het religieuze bewustzijn in Vlaanderen.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van de beheersplannen voor de Sint-Bavo kapel

Locatie: Eindhout (Laakdal)

Type: religieus gebouw

Periode: 2018

Korte beschrijving: De Sint-Bavo kapel is ook bekend als kapel van de Trichelhoek en behoort tot de oudste woonkern van Eindhout (12de-13de eeuw). De kapel is ingeplant op een heuvel en omringd door lindebomen. De kapel zelf is een huidig laatgotisch gebouw vermoedelijk van circa 1600 met een later aangebouwde sacristie. Ze werd gerestaureerd in 1985 onder leiding van architect M. Vangenechten.

De kapel is getuige van de bloeiperiode van volkse heiligencultus tijdens de zeventiende eeuw en maakt deel uit van het Vlaams kapelletjespatrimonium. De kapel is deel van het collectieve geheugen en is een bron van informatie over de historische ontwikkelingen van het religieuze bewustzijn in Vlaanderen.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor het opstellen van het beheersplan voor het Technicum in de Londenstraat, Antwerpen.

Locatie: Antwerpen

Type: school

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Hoewel het gebouw al sinds 1909 als school wordt gebruikt, werd het aanvankelijk gebouwd als onderkomen voor de dokwerkers, om hun barre werkomstandigheden een beetje te verzachten. Er werd kost en inwoon tegen lage prijzen aangeboden en er werd voor de arbeiders een toneelkring, een turnkring en een zangkoor opgericht. Het gebouw werd in 1898 gebouwd door de Société Anonyme Werkmanswelzijn en werd ontworpen door de Antwerpse architect Edmond Leclef. 

Bijzonder aan het gebouw is de overkapte binnenplaats, die oorspronkelijk de feestzaal van het Werkmanshuis was. De feestzaal werd tot werkplaats verbouwd voor de school. De authentieke overkapping met spanten uit 1898 bleef bewaard. Vandaag is het Technicum nog steeds in gebruik als schoolgebouw voor secundair onderwijs.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de site van Den Troon. 

Locatie: Grobbendonk

Type: woning

Periode: 2019

Korte beschrijving: De priorij Tonser Liever Vrouwen Sente Marien Throan werd in 1414 gesticht door ridder Arnold (of Aert) van Crayenhem en vrouwe Johanne van Stevoort. Het klooster beleefde een bewogen geschiedenis, waarin ze tweemaal werd vernield door oorlog en plunderingen (ca. 1572-1579). Na deze woelige periode werd Den Troon in 1585 een vicariaat van Sint-Maartendal te Leuven. Na de Franse Revolutie werd de site privébezit. De priorij bevat thans nog haar duidelijke herkenbare structuur als middeleeuwse gesloten Augustijnenklooster met enkele gaaf bewaarde vijftiende-eeuwse relicten, zoals de oostelijke kloostervleugel, de kerkruïne en de afsluitingsmuur met ingangspoort. In de oostelijke vleugel, de voormalige woonvleugel van de kloosterlingen, bevonden zich onder meer de voormalige broedercellen, kapittelzaal, eetzaal, overwelfde kelders en een zolder onder een houten dakgebint. Naast de opmaak van het beheersplan restaureerde ARAT Architecten deze oostelijke vleugel.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Sint-Pieterskerk te Berlaar. 

Locatie: Berlaar

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: De Sint-Pieterskerk is een 19^de-eeuwse driebeukige kruisbasiliek in neoromaanse stijl naar ontwerp van L. Blomme. De vroeggotische toren uit de eerste helft van de 13de eeuw werd herbouwd in 1940-1943 naar ontwerp van F. de Groodt onder leiding van kanunnik R. Lemaire. Op het gebied van materiaal en ontwerp is de kerk een mooi voorbeeld van de lokale architectuurgeschiedenis met de inplanting van de kerk in het dorpscentrum van Berlaar, de romaanse toren in combinatie met de 19de-eeuwse aangebouwde kerk en de heropbouw van de toren na WOII. Het exterieur, het volume, de constructie (steunberen, zuilen, consoles, gewelven) en het ruimteconcept (O-W gericht, basilicaal plan) van de kerk is tot op vandaag goed bewaard en duidelijk herkenbaar.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT ■ architecten werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het oud gemeentehuis van Mol. Het beheersplan wordt samen opgesteld met een ontwerpend onderzoek om het gebouw te optimaliseren voor de dienst toerisme en een beknopte voorstudie voor de restauratie van het gebouw.

Locatie: Mol

Type: openbaar gebouw

Periode: 2017 - 2018

Korte beschrijving: Het gemeentehuis van Mol werd gebouwd in 1804-1805 door het toenmalige Franse Bewind. Het eenvoudige classicistische gebouw valt vooral op door zijn inplanting, tussen het eeuwenoude marktplein en het portaal van de kerk. Door het nieuwe gemeentehuis te bouwen op enkele meters voor de kerktoren benadrukten de Fransen de suprematie van de staat op de kerk. Bij een geboorte, huwelijk of overlijden zou men eerst de burgerlijke instanties moeten kennen, vooraleer men naar de kerk kon gaan.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT architecten werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het begijnhof te Antwerpen.

Locatie: Antwerpen

Type: woning, religieus gebouw

Periode: 2018 - 2019

Korte beschrijving: Het begijnhof werd in 1975 beschermd als monument en als cultuurhistorisch landschap en is gelegen aan de Rodestraat in het historische stadscentrum. Het Antwerpse begijnhof is een uitzonderlijk rijkelijk materieel relict van de begijnenbeweging, een vrome vrouwenbeweging die ontstond op het einde van de 13de eeuw, tot volle bloei kwam in de 14de - 15de eeuw en voortleefde tot in de 20ste eeuw, en daarmee een uniek fenomeen vormt dat acht eeuwen lang een inherent element was van de stedelijke samenleving in Vlaanderen. De specifieke restauratiegeschiedenis van dit begijnhof is een interessant gegeven en maakt dit begijnhof uniek. De historiek van de begijnen, de geschiedenis van de site en de bouwgeschiedenis van het begijnhof werden uitgebreid in kaart gebracht, net als de inventarisatie van de volledige site, zowel exterieur als interieur, met de bedoeling om gefundeerde doelstellingen te formuleren voor een duurzaam beheer van het begijnhof in de toekomst.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van de beheersplannen voor de Sint-Pieterskerk, de Sint-Antoniuskerk, de Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk en de Heilig Hartkerk te Turnhout

Locatie: Turnhout

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de opmaak van vier beheersplannen van vier kerken in Turnhout.

De Sint-Pieterskerk is een georiënteerde pseudo-basiliek met een gevarieerde bouwgeschiedenis. Vandaag bestaat de kerk uit een vroeggotische kern uit de 13de - 14de eeuw, een hooggotisch koor en transept, een renaissancistische kruisingstoren en een schip en zijbeuken in classicistische stijl.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van de beheersplannen voor de Sint-Pieterskerk, de Sint-Antoniuskerk, de Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk en de Heilig Hartkerk te Turnhout. 

Locatie: Turnhout

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de opmaak van vier beheersplannen van vier kerken in Turnhout.

De Sint-Antoniuskerk maakt deel uit van het voormalige Clarissenklooster. De kerk werd gebouwd in de jaren 1880 naar ontwerp van architect P.J. Taeymans.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van de beheersplannen voor de Sint-Pieterskerk, de Sint-Antoniuskerk, de Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk en de Heilig Hartkerk te Turnhout. 

Locatie: Turnhout

Type: religieus gebouw

Periode: 2019 - 2020

Korte beschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de opmaak van vier beheersplannen van vier kerken in Turnhout.

De Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk is een ontwerp van architect Jules Taeymans in regionale baksteenstijl met neogotische en art-deco-inslag. In het neo-Byzantijns interieur komt het werk van de schilder-glazenier Lou Asperslagh sterk naar voor. Opvallend zijn de monumentale muurschilderingen en de kleurrijke glas-in-loodramen.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van de beheersplannen voor de Sint-Pieterskerk, de Sint-Antoniuskerk, de Onze-Lieve-Vrouw Middelareskerk en de Heilig Hartkerk te Turnhout. 

Locatie: Turnhout

Type: religieus gebouw

Periode: 2019 - 2020

Korte beschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de opmaak van vier beheersplannen van vier kerken in Turnhout.

De hoogste kerk van Turnhout is de Heilig Hartkerk met een toren van 92 meter. In 1903 werd de eerste steen van de neogotische kruisbasiliek gelegd, naar ontwerp van architect P.J. Taeymans.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Sint-Antoniuskerk en een deel van de dorpskern te Edegem 

Locatie: Edegem

Type: openbaar gebouw, religieus gebouw, woningen

Periode: 2018 - 2019

Korte beschrijving: Rond de eeuwenoude Sint-Antoniuskerk liggen een aantal historische gebouwen en tuinen die beschermd werden als dorpsgezicht. De perimeter van het beheersplan omvat twee dorpswoningen, twee herenhuizen en de pastorie ontworpen door architect Eugène Gife en vormen het historische hart van het centrum van Edegem. De fraai bewaarde straten met herenwoningen en
representatieve dorpswoningen worden afgewisseld met groene zones. De relatie tussen de kerk en
zijn omgeving draagt ook sterk bij aan de ensemblewaarde.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het Kasteel met park of ‘Nieuw Kasteel’ te Westerlo.

Locatie: Westerlo

Type: openbaar gebouw

Periode: 2020

Korte beschrijving: Dit monumentale kasteel werd in 1908 ontworpen door Pierre Langerock in opdracht van Gravin Jeanne de Merode, telg van het adellijke geslacht de Merode. Het kasteel in neogotische stijl heeft een bewogen geschiedenis achter de rug; gebouwd als zomerresidentie voor de Gravin, werd het in de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen door de Duitse bezetters. Na de dood van de Gravin werd het kasteel eigendom van de Zwartzusters-Augustinessen. Vandaag is het in gebruik door de gemeente Westerlo als gemeentehuis.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het beschermde dorpsgezicht van Heultje in de gemeente Westerlo.

Locatie: Heultje, Westerlo

Type: religieus gebouw, woningen

Periode: 2019 - 2020

Korte beschrijving: De woonkern Heultje maakt deel uit van de gemeente Westerlo en werd vanaf het einde van de 19^de eeuw ontwikkeld door toedoen van gravin Jeanne de Merode (1853-1944). Onder haar impuls en met haar financiële steun, werden in 1896-1898 aan het dorpsplein de Sint-Carolus Borromeuskerk en de pastorie gebouwd, in 1914-1922 het parochiecentrum en het klooster annex meisjesschool. Vandaag is het geheel van gebouwen in neogotische stijl, ontworpen door Pierre Langerock, beschermd als dorpsgezicht en de kerk eveneens als monument.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor Pannenfabriek De Panoven in Halen

Locatie: Halen, Loksbergen

Type: industrieel gebouw

Periode: 2019

Korte beschrijving: In 1877 stichtte François Jorissen de Pannenfabriek De Panoven in Loksbergen. De productie van pannen ging de concurrentie aan met de bekende Vlaamse pan uit de veldovens van Schulen en omgeving. François Jorissen kreeg in 1888 een uitvindersbrevet voor dakpannen met een dubbele sluiting. De Panoven is een zeldzaam voorbeeld van een gemechaniseerde pannenbakkerij uit het interbellum met paapoven en met bewaarde voorbewerkingsfase en opvallende transportsystemen. Men vindt op de Panovensite het volledige productieproces terug, gaande van kleiwinningsputten, kleibewerkingsmachines, droogloods (afgebroken) en het ovengebouw met paapoven en stookgaten.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor het opstellen van het beheersplan voor de vakwerkhoeve ‘Amandinahuis’ in Herk-de-Stad

Locatie: Herk-de-Stad

Type: woning

Periode: 2018 - 2019

Korte beschrijving: Het Amandinahuis is een fraai bewaard voorbeeld van een oude Midden-Limburgse hoeve. De Amandinahoeve heeft een overgang doorlopen van een éénbouw naar een gesloten vierkantshoeve, en is daardoor een zeer kenschetsend monument voor haar heem. Typerend is de schikking rond een middenhof of mesthof tot een gesloten aanleg. De Amandinahoeve werd in 2002 beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door zijn historische
waarde, in casu architectuurhistorische en volkskundige waarde. Bijkomend werd het bijhorende perceel met inbegrip van de hoeve ook als dorpsgezicht beschermd, omwille van de historische, architectuurhistorische en socio-culturele waarde.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Sint-Pieter en Pauwelkerk in Mol. 

Locatie: Mol

Type: religieus gebouw

Periode: 2020

Korte beschrijving:  De Sint-Pieter en Pauwelkerk is een gaaf bewaard en mooi voorbeeld van de vroege ‘spitsbogenneogotiek’ naar een ontwerp van de provinciale bouwmeester Eugène Gife van 1852. In het nieuwe concept voor de vergrootte kerk trachtte men zo veel mogelijk van het fraaie, oude meubilair te integreren. Dit is op een zeer harmonieuze manier gelukt, waardoor de kerk thans een waardevol geheel vormt met talrijke kunstwerken, de achttiende-eeuwse meubelstukken en het nieuwe neogotische meubilair.

bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de pastorie van de Sint-Hubertusparochie te Ramsel (Herselt). 

Locatie: Ramsel

Type: openbaar gebouw
Periode: uitgevoerd in 2020

Korte beschrijving: De pastorie van de Sint-Hubertusparochie is beschermd als monument omwille van de hoge architectuurhistorische waarde. Dit gebouw uit 1910 in neo-Vlaamserenaissancestijl heeft talrijke authentieke interieurelementen, wat het een representatief voorbeeld maakt van pastorieën uit het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw, volgens de vereisten van de tijd en de toenmalige bouwheren, opgetrokken in een kwalitatieve neoarchitectuur. Deze pastorie, met zicht op de parochiekerk, is een groot en stijlvol pand en vormt een sterk beeldbepalende component in de gemeente.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Sint-Willibrordus en Sint-Marculphuskapel te Ezaart (Mol).

Locatie: Ezaart, Mol

Type: religieus gebouw

Periode: 2020

Korte beschrijving: Dit zaalkerkje werd gebouwd in 1696 in barokke stijl, op initiatief van pastoor Pots, onderpastoor van de Sint-Pietersparochie te Mol, ter vervanging van een middeleeuws bedehuis, waarvan de juiste oprichtingsdatum niet bekend is. In de periode 1919-1923 was het in gebruik als school. De kapel is definitief buiten gebruik gesteld bij de inwijding van de nieuwe parochiekerk in 1936.

In 1954 werd de buitenzijde gerestaureerd, waarbij de glasramen vervangen door eenvoudig glas in lood. In 1996 is het gebouw volledig gerestaureerd naar ontwerp van architectenbureau Paul Gevers. Het is de enige overblijvende gehuchtskapel binnen de gemeente Mol.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van het Luxemburgcollege in de Vaartstraat in Leuven

Locatie: Leuven

Type: openbaar gebouw

Periode: 2006 -2009

Korte beschrijving: Het volledige complex van het Luxemburgcollege in de Vaartstraat in Leuven, werd omwille van zijn artistieke en historische waarde beschermd als monument in 1994. ARAT architecten nam de bouwhistorische studie van het classicistische gebouw voor zijn rekening en coördineerde de restauratie van de voorgevel. Het ging om het herstel van het baksteenmetselwerk, de natuurstenen elementen en het voegwerk en het raam- en deurschrijnwerk.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de voormalige meisjesschool of academie van Turnhout.

Locatie: Turnhout

Type: openbaar gebouw

Periode: 2018 - 2019

Korte beschrijving: Dit complex werd in 1873 ontworpen door provinciaal architect Pieter-Jozef Taeymans als gemeentelijke meisjesschool met woning voor de hoofdonderwijzeres. De centrale vleugel had oorspronkelijk slechts één bouwlaag, maar in 1922-1923 werd een tweede bouwlaag toegevoegd. In de zuidelijke vleugel bleef het uitzicht van de lokalen, met de originele deuren en schouwen, goed bewaard. Recent nog was hier de Turnhoutse Academie voor Schone Kunsten gevestigd. Momenteel wordt het gebouw herbestemd tot co-housing project door HEEM.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het gemeentehuis van Oud-Turnhout.

Locatie: Oud-Turnhout

Type: openbaar gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Het gemeentehuis van Oud-Turnhout werd gebouwd in 1906 naar ontwerp van J. Taeymans, één van de bekendste Turnhoutse architecten. Het gebouw werd opgetrokken in een neo-Vlaamserenaissance-stijl volgens een karakteristieke opbouw van een vierkant torengebouw met een hoofdvolume onder lessenaarsdak en een ronde traptoren met spits. Vandaag is het gebouw nog steeds in gebruik als gemeentehuis en werd het uitgebreid met een moderne aanbouw.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Kapel van het Eerwaardig Heilig Sacrament (of ‘Heggekapel’) in Poederlee, deelgemeente van Lille.

Locatie: Lille

Type: religieus gebouw
Periode: 2019

Korte beschrijving: De Kapel van het Eerwaardig Heilig Sacrament of in de volksmond ‘Heggekapel’ is een devotiekapel die teruggaat tot de eerste helft van de 15de eeuw, opgericht door de toenmalige heer van Poederlee. De kapel was een heiligdom dat vrij snel uitgroeide tot een belangrijke bedevaartplaats. Tot op vandaag is de traditie van de kapel als bedevaartsoord nog springlevend.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de Sint-Gertrudiskerk in Oudsbergen. 

Locatie: Oudsbergen

Type: religieus gebouw

Periode: 2020

Korte beschrijving: De Sint-Gertrudiskerk zonder toren werd beschermd als monument in 1935 en de bescherming van de toren werd erbij gevoegd in 1994. Archeologische opgravingen brachten aan het licht dat er een ouder bouwwerk vooraf ging vòòr deze kerk, die dateert uit het tweede kwart van de 16de eeuw. De kerk werd gerestaureerd in het derde kwart van de 17de eeuw door commandeur Jan Adriaan van Bylandt (confer grafsteen), die ook een nieuwe pastorie bouwde. Op het einde van de 19de eeuw gebeurde er een volgende restauratie door L. Jaminé uit Hasselt. Na een brand in 1909 werd in 1911 het schip met één travee verlengd en een nieuwe toren gebouwd naar ontwerp van H. Martens (Stevoort) en V. Lenertz (Leuven). De meest recente restauratiecampagne dateert van 1989-91.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de watertoren op het bedrijventerrein van Umicore te Olen.

Locatie: Olen

Type: industrieel gebouw

Periode: 2019

Korte beschrijving: De watertoren van Umicore werd gebouwd in 1927 en bestaat uit een reservoir, een open schacht en een afgesloten ruimte op het gelijkvloers. Typologisch getuigt het ontwerp naar de zoektocht naar een goedkoop en efficiënt type watertoren. Het vormt een tastbare schakel tussen de economische activiteiten op het bedrijfsterrein en de ambitie van het bedrijf om nutsvoorzieningen op te zetten voor de eigen werknemers.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een bouwhistorische nota voor de herenwoning Dhanis in het kader van een restauratieproject.

Locatie: Antwerpen

Type: woning
Periode: 2018

Korte beschrijving: Het herenhuis Dhanis is één van de meest imposante herenwoningen die nog bewaard zijn op de Antwerpse leien. Het werd ontworpen door architect Lievin Van Opstal. Deze architect bepaalde in grote mate het beeld op de Frankrijklei in de jaren 1860 en 1870, met een reeks herenwoningen in een statige, neoclassicistische bouwstijl. In dit monumentale hoekpand woonde de rijke familie Dhanis – Michiels die het met veel pracht en praal liet inrichten. Veel van de 19de-eeuwse interieurafwerking is intact bewaard. Het beschermde monument wordt vandaag gebruikt als kantoorruimte en in de toekomst wordt deze functie behouden.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor opmaak van het beheersplan voor de Sint-Willibrorduskerk. 

Locatie: Rijkevorsel

Type: religieus gebouw

Periode: 2019

Korte beschrijving: De Sint-Willibrorduskerk is een speciaal geval: de toren werd gebouwd in het begin van de 16de eeuw in de stijl van de Kempense hooggotiek. De kerk zelf was in kern minstens opklimmend tot de 15de eeuw en zou begin 16de eeuw in hooggotische stijl opgebouwd zijn naar ontwerp van Rombout II Keldermans. De kruisbeuk en het hoogkoor werden eind 16de eeuw totaal verwoest. Er werd een nieuw koor en transept in 1882 naar ontwerp van P.J. Taeymans gerealiseerd. De oude kerk is echter tijdens de Tweede Wereldoorlog afgebrand en kon niet meer gered worden, op één gereconstrueerd gevelfragment na. Door de architecten J.L. Stynen en P.Berger is een nieuwe kerk ontworpen in 1952-1954 in een moderne interpretatie van de gotische stijl. Enkel de toren en het gevelfragment werden beschermd.

bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een CHE-studie voor de herenwoning Michel in Mol.

Locatie: Mol

Type: woning

Periode: 2018

Korte beschrijving: Het huis Michel of ook gekend onder de naam ‘De Wildeman’ is een groot breedhuis met een fraaie gevel, gesitueerd op de Markt van Mol. Van oorsprong klimt het op tot de 16^de eeuw maar het werd in 1886 in laat-classicistische stijl herbouwd met een rijkelijk van stucwerk en lijsten voorziene voorgevel. Ook het interieur bleef goed bewaard. De woning werd gedeeltelijk omgevormd tot dokterspraktijk.

Bekijk CHE-studie

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het stadsgezicht ‘Geheel van straatgevels en aansluitende bedaking’

Locatie: Lier

Type: woningen en overheidsgebouwen

Periode: 2019

Korte beschrijving: De perimeter van het beheersplan betreft de gehele bescherming als stadsgezicht, met name de straatgevels en aansluitende bedaking van de panden gelegen aan de Bril, Deensestraat, Kloosterstraat, Kloosterstraat en Volmolenstraat. Het geheel van gebouwen omvat woningen uit de 19de eeuw, het klooster van de zwartzusters en het Kanunnikhuis met oudere kern. Dit stukje Lier is een gaaf bewaard 19de-eeuws ensemble waarin het als monument beschermde Kannunikenhuis in vervat zit en waarbij het straatbeeld wordt bepaald door twee kloosterkapellen, enerzijds de kapel van het gesloopte cellenbroedersklooster en anderzijds door de kloostergebouwen van de zwartzusters.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Opmaak van een beheersplan voor een burgerhuis in de Kerkstraat in Herentals

Locatie: Herentals

Type: woning

Periode: 2019

Korte beschrijving: ARAT Architecten maakte het beheersplan op voor de burgerwoning Kerkstraat 24, die deel uitmaakt van het beschermde stadsgezicht ‘Neoclassicistisch burgerhuis met omgeving’ uit de tweede helft van de 19de eeuw. De volgende stap binnen de opdracht van ARAT architecten is de gevelrestauratie van het pand.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het vooralige Casinogebouw van de glasfabriek in Gompel.

Locatie: Mol

Type: horeca

Periode: 2020

Korte beschrijving: Het Casino is één van de fraaiste gebouwen van de vroegere site van de glasfabriek "Compagnie Internationale pour la Fabrication Mécanique de Verre (F.M.V.)". Deze fabriek werd gebouwd in 1923, samen met een cité voor arbeiders, bedienden en lager kader. Het Casino zelf werd gebouwd in 1925 naar ontwerp van architect Louis Sauvage. Het is een imposant pand in art-decostijl, opgebouwd volgens een grondplan gebaseerd op het Romeinse basilicatype met een centrale, ten opzichte van de zijdelingse zuilengaanderijen verzonken dansvloer en achteraan een podium.

Opdracht omschrijving: Herbestemmingsstudie zeventiende-eeuws pand

Locatie: Diest

Type: historisch pand, geen programma

Periode: 2018 - 2020

Korte beschrijving: Het herbestemmingsonderzoek bespreekt een wellicht zeventiende-eeuwse dubbele woning van twee bouwlagen onder een zadeldak, gelegen in de Leuvensestraat te Diest. Na historisch, bouwtechnisch en ruimtelijke analyses van de site, wordt via ontwerpend onderzoek de haalbaarheid van enkele vooropgestelde scenario’s onderzocht. Bij elke herbestemming wordt getracht de essentie van de erfgoedwaarden van het pand te vrijwaren en zo mogelijk te versterken. Telkens wordt vertrokken van zogenaamde ‘polyvalente basisplannen’, met een eigen casco raming. Deze vormen de functionele drager van alle scenario’s. De bedoeling is dat het gebouw tijdsbestendig en duurzaam wordt gemaakt, in de zin dat het wordt klaargemaakt om verschillende, specifieke invullingen op te nemen doorheen de tijd.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de kapelberg en kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën in Achtel.

Locatie: Achtel (Rijkevorsel)

Type: Kapel

Periode: 2019

Korte beschrijving: De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën is het oudste nog bestaande gebouw binnen de gemeente Rijkevorsel. Het gebouw is een laatgotische kapel met enkele zeventiende-eeuwse verbouwingen, die opgetrokken werd op een heuvel. De oudste vermelding van de Achtelse kapel is terug te vinden in een schepenbrief uit 1475, waarin men sprak van ‘sinte Anthonys capellen gesticht opte strate van achtle’. In 1488 werd de kapel vermeld als ‘onser lieve vrouwen ende sinte Anthonnis capelle’. Vanaf toen heette de kapel de Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën, maar in de volksmond wordt ze tot op heden de Sint-Antoniuskapel genoemd.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een CHE-studie voor een burgerwoning in de Kerkstraat te Stekene.

Locatie: Stekene

Type: Burgerwoning

Periode: uitgevoerd in 2021

Korte beschrijving: Deze burgerwoning werd gebouwd in 1870 en behield ondanks latere verbouwingen en renovaties haar neoclassicistische gevel en indeling als dubbelhuis. Ook in het interieur zijn nog enkele authentieke negentiende-eeuwse elementen terug te vinden.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het beschermde gemeentehuis van Schoten.

Locatie: Schoten

Type: openbaar gebouw

Periode: 2020

Korte beschrijving: Het gemeentehuis werd gebouwd tussen 1904 en 1910 naar ontwerp van architect Louis Gife (1854-1929). Het gemeentehuis van Schoten behoort tot het grotere type van gemeentehuizen binnen Gife’s oeuvre. Het gebouw werd opgetrokken in neo-Vlaamse-renaissancestijl, uitgevoerd in bak- en zandsteenbouw met een monumentaal torenvolume. Van de interieurafwerking zijn de grote raadzaal met oorspronkelijk meubilair en traphal met gaslamp als ensemble bewaard. Het gebouw werd tussen 1930-1932 vergroot. Hierna volgden nog enkele kleine veranderingswerken, die het gemeentehuis haar huidige uitzicht gaven. Vandaag is het gebouw nog steeds in gebruik als gemeentehuis en werd tussen 1961 – 1964 uitgebreid met een nieuwe vleugel in de Sint-Cordulastraat en tussen 1993 – 1997 uitgebreid met een de nieuwe vleugel in de Verbertstraat.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor het beschermde dorpsgezicht van het Gelmelenhof en omgeving in Schoten. Het onderzoeksgebied omvat het kasteel Gelmelenhof en twee dorpswoningen in de Gelmelenstraat nr. 16, 81 en 83.

Locatie: Schoten

Type: Dorpsgezicht

Periode: uitgevoerd in 2020

Korte beschrijving: De dorpswoningen en kasteel Gelmelenhof maken deel uit van de dorpskern van Schoten en werden in de negentiende eeuw gebouwd aan de hoofdstraat van het centrum. De ingang van het Gelmelenhof lag in het verlengde van de Kerkstraat, destijds op dezelfde as gelegen met de Sint-Cordulakerk. Pas bij de aanleg van de markt en marktgebouwen (1950-1970) werd de monumentale as verbroken en werd het Gelmelenhof weggestopt achter nieuwbouw. De hoekwoning aan de Gelmelenstraat is een van de laatste restanten van negentiende-eeuwse dorpsbebouwing in het centrum. Het impressionante Gelmelenkasteel staat in schril contrast tegenover de pittoreske dorpswoningen en verbeeldt de socio-economische verhoudingen ten tijde van de grootschalige uitbouw en groei van het dorp in de negentiende eeuw. Het kasteel, opgetrokken tussen 1855-1858 als lusthof met donjontoren in eclectische en Vlaamseneorenaissance stijl, weerspiegelt de invloed van de eeuwenlange aanwezigheid van de Heren van Schoten op het bouwkundig patrimonium van deze regio. Het rijk uitgewerkte Gelmelenkasteel verleent het dorpsgezicht een monumentale indruk en bevestigt daarmee de sociale positie van de bouwheer. Het gaaf bewaarde kasteel werd uitgebreid in 1904 en 1913 met een grand salon, verdiepingen en portaal met loggia. Op stedenbouwkundig vlak was de omliggende tuin van het Gelmelenhof een belangrijke groene ader binnen het stadscentrum van Schoten.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de pastorie van de Sint-Gertrudisparochie te Laakdal (Vorst).

Locatie: Laakdal (Vorst)

Type: Pastorie

Periode: uitgevoerd in 2019 - 2020

Korte beschrijving: De omsloten pastorie van Vorst is beschermd als monument omwille van de hoge artistieke en archeologische waarden en in casu oudheidkundige waarde. De pastorie werd gebouwd in traditionele stijl in 1690 (zie jaarankers) op de locatie van een oudere pastorie. De ‘stenen kamer’ van de oude pastorie werd geïntegreerd in het nieuwe ontwerp, een houten balk in de aanbouw met inscriptie 1610 is hiervan een bewijs. Aan de andere zijde bevat de authentieke balk een wapenschild met de letters AM, verwijzend naar Averbode Monasterium, waaronder de pastorie viel. De bewaarde omgrachting rondom de pastorie werd omstreeks 1636 aangebracht ter verdediging tegen rondtrekkende soldaten. In het abdijarchief wordt het uiterst bijzondere contract uit 1690 van de aanbesteding bewaard waarin de opbouw van de nieuwe pastorie gedetailleerd is beschreven. De pastorie is opgetrokken in een traditionele 17de-eeuwse stijl en is dusdanig een representatief voorbeeld van religieuze gebouwen uit deze periode onder de Witheren van Averbode. Er zijn prachtige 18de-eeuwse interieuronderdelen bewaard, waaronder de sierlijke inkomtrap, het schrijnwerk van de binnendeuren en de stucwerk plafonds. De drie lindenbomen op het terrein zijn markante bomen die beeldbepalend zijn voor het straatbeeld van de pastorie.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de dekenij van de Sint-Pieter en Pauwelparochie te Mol.

Locatie: Mol

Type: Dekenij

Periode: uitgevoerd in 2019

Korte beschrijving: De dekenij van Mol is beschermd als monument omwille van de hoge architectuurhistorische waarde. Het pand werd gebouwd in 1910 naar ontwerp van provinciale bouwmeester Jules Taeymans. De dekenij werd opgetrokken in bak- en zandsteenbouw in late neogotische stijl en met stijlkenmerken uit de neorenaissance. De configuratie van de gevels is bijzonder goed bewaard. De originele indeling en interieurafwerking zijn ook gaaf bewaard, wat het een representatief voorbeeld maakt van pastorieën uit het begin van de 20ste eeuw. De dekenijtuin en het neogotische hekwerk aan de toegangspoort maken ook intrinsiek deel uit van het geheel. Het gebouw is achter de Sint Pieter en Pauwelkerk gelegen en vormt een sterk beeldbepalende component met de Sint-Petrus en Pauwelkerk, het oud gemeentehuis en de Grote Markt.

Opdracht omschrijving: Ter voorbereiding van de herbestemming en restauratie van het begijnhof werd ARAT aangesteld voor de opmaak van een beheersplan.

Locatie: Hasselt

Type: Pleinbegijnhof

Periode: uitgevoerd in 2020

Korte beschrijving: Het Hasseltse begijnhof is in feite het derde begijnhof van de stad. Het eerste werd omstreeks 1245 opgericht net buiten de stadsmuren. Het werd in 1567 verwoest door protestantse opstandelingen en daarom heropgebouwd binnen de stadsmuren op een terrein langs de Nieuwe Demer. In de achttiende eeuw was het begijnhof te klein en werd het begijnhof verder uitgebreid aan de overkant van de Demer. Het is dit derde deel dat bewaard bleef en thans omgeven is door de Witte Nonnenstraat en Badderijstraat. De begijnenhuizen werden in twee vleugels opgetrokken tussen 1707 en 1763. Tussen 1753 en 1754 werd de begijnhofkerk gebouwd, die volledig vernield werd tijdens bombardementen in WOII. Thans rest er enkel een ruïne van. In een laatste bouwfase werd een poortgebouw opgetrokken in 1780. Alle gebouwen werden opgetrokken in een classicistische stijl.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een bouwhistorische nota voor de beschermde en geïnventariseerde stadswoningen (nrs. 9-11-13-15) op de Grote Markt en beschermd cultuurhistorisch landschap (stadspaleis in Spanjepandsteeg nr. 5), ter voorbereiding voor een herbestemmingsonderzoek.

Locatie: Antwerpen

Type: Stadswoningen en -paleis

Periode: uitgevoerd in 2020-2021

Korte beschrijving: De bouwhistorische studie omvat de beschermde neogotische diephuizen De Spieghel & Den Arend uit het begin van de 20ste eeuw, de geïnventariseerde neotraditionele diephuizen De Pauw, Den bonte Mantel & Den Luipaert uit het midden van de 20ste eeuw, de beschermde laatgotische kelder van Den Luipaert en het laat vijftiende- vroeg zestiende-eeuwse stadspaleis Den Spieghel. De zuid-, verbindings- en westvleugel van het stadspaleis zijn beschermd als monument en samen met haar onmiddellijke omgeving beschermd als cultuurhistorisch landschap. Het uitzonderlijke landschappelijke belang van de site is de planindeling van de laatgotische koopmanswoning, bestaande uit L-vormige planopbouw van een zuid-, verbindings- en westvleugel met pagaddertoren, ingesloten door een noord- en oostvleugel rondom een omsloten binnenhof en barokke toegangspoort. Qua exterieur en interieur zijn heel wat authentieke elementen bewaard. Het geheel van gebouwen aan de Grote Markt draagt eveneens een grote hoge artistieke, historische, stedenbouwkundige, representatieve en ensemble waarden. De talrijke restauraties, vroeg 20ste-eeuwse reconstructies en naoorlogse verfraaiingscampagnes gaven de gevels aan de Grote Markt opnieuw elan en teruggevonden homogeniteit. Talrijk originele exterieur- en interieuronderdelen uit verschillende periodes zijn terug te vinden in de woningen.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een beheersplan voor een herenwoning in de Overstraat te Diest.

Locatie: Diest

Type: Herenwoning

Periode: uitgevoerd in 2020

Korte beschrijving: Deze herenwoning werd in 1852 gebouwd naar ontwerp van Diestse stadsarchitect Felix Van Roelen. Hiervoor werd een oudere woning afgebroken, waarvan de overwelfde kelder werd hergebruikt. De woning behoort samen met de naastgelegen stadswoning tot een beeldbepalend neoclassicistisch ensemble. Behalve een redelijk gaaf bewaarde gevel beschikt het huis nog over het oude koetshuis en fraaie interieurs met stucwerk, mozaïekvloeren en authentiek schrijnwerk.

Opdracht omschrijving: De opmaak van het beheersplan kadert in de restauratie van de herenwoning in Itegem.

Locatie: Itegem

Type: Herenwoning met tuin

Periode: uitgevoerd in 2020 - 2021

Korte beschrijving: ARAT maakte het beheersplan op voor de herenwoning in de Schoolstraat 20. Het herenhuis, de omringende tuin en bijgebouwen zijn beschermd als monument omwille van de grote architectuurhistorische waarde. De woning werd gebouwd in 1853 in een sobere, neoclassicistische stijl, een vormgeving die toen erg in de smaak viel van de rijke burgerij. Het ontwerp van het herenhuis wordt toegeschreven aan de architect Franciscus-Joannes Bouwens (1800-1865), toenmalige stadsbouwmeester van de stad Mechelen. Het gebouw is opmerkelijk omwille van het gaaf bewaarde 19de-eeuwse voorkomen en de architecturale kwaliteit op het vlak van ruimtewerking, interieuraankleding en -afwerking. De tuin was eertijds aangelegd als landschapstuin met een serpentinevijver met brug, een stalling, een koetshuis en een conciërgewoning (nu verdwenen).

Opdracht omschrijving: Ter voorbereiding van de restauratie van de oude kloostergebouwen maakte ARAT een bouwhistorische studie op. ARAT zal ook mee instaan voor de restauratiewerken aan de gebouwen.

Locatie: Tienen

Type: Religieus gebouw, op heden school

Periode: 2021

Korte beschrijving: Het Tiense Annunciatenklooster werd opgericht tussen 1627-1629 tegen de oude Sint-Jakobskapel op de Waaiberg. Het voormalig Annunciatenklooster is beschermd omwille van de hoge historische en in casu architectuurhistorische waarde. Het klooster is opgetrokken rond een kwadraatplan met binnenhof, in traditionele bak- en zandsteenstijl. De zusters Annunciaten verlieten hun klooster op de omstreeks 1823 waarna de gebouwen in privé-bezit bleven. De gebouwen zullen worden gerestaureerd en ingericht worden als uitbreiding van de secundaire school Sint-Paulus (campus Waaiberg). Een groot aantal authentieke elementen en bouwsporen van de originele bouwfasen zijn bewaard (exterieur en interieur) en zullen worden opgewaardeerd. De oude Sint-Jacobskapel werd echter in de 19de eeuw afgebroken, waarna de oostvleugel werd ingericht als kapel. Bouwsporen van de afgebroken kapel wijzen op de bouwhistorische fase en zijn van grote historische waarde. Het geheel van kloostergebouwen, kloostertuin en gedeeltelijk bewaarde tuinmuur, maakt van het Annunciatenklooster van Tienen een authentiek en representatief voorbeeld van een 17de-eeuws kloosterdomein, dat als dusdanig nog duidelijk herkenbaar is en bovendien uniek in België, als enig bewaard Annunciatenklooster uit het Ancien Régime.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de herbestemmingsstudie van de hoevegebouwen. In voorbereiding hierop werd een bouwhistorische studie gemaakt van de hoogstamboomgaard met woning en bedrijfswoningen aan het Sint-Genovevaplein in Oplinter.

Locatie: Herentals

Type: woning met hoogstamboomgaard

Periode: 2021

Korte beschrijving: De fruittelers burgerwoning met bedrijfsgebouwen werd gebouwd in 1897 in een sobere baksteenstijl. De inplanting van de burgerwoning recht tegenover de Sint-Genovevakerk bevestigden de status van de voormalige boerenheren. De tuin was aangelegd met een fruitweide en nutstuin voor eigen gebruik. Op het aanpalende domein werd een grote hoogstamboomgaard van 4,89 hectare opgericht. De totale capaciteit bedroeg op haar hoogste punt 260 perenbomen en 60 appelbomen. De site is een goed bewaard en bijzonder representatief voorbeeld van de beginperiode van de commerciële fruitteelt in deze streek (1880-1940). De statige fruittelers gebouwen en omheinde hoogstamboomgaard zijn ook een beeldbepalend element van de dorpskern van Oplinter.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een CHE-studie voor een burgerwoning in de Kapucijnenstraat te Herentals.

Locatie: Herentals

Type: woning

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Deze 19de-eeuwse burgerwoning behield ondanks latere verbouwingen en renovaties haar fraaie neoclassicistische gevel en oorspronkelijke indeling als dubbelhuis. De interieurafwerking is ook gaaf bewaard. In het interieur zijn prachtige authentieke negentiende-eeuwse elementen terug te vinden, zoals het trappenhuis, de stucwerkversieringen, natuurstenen schouwmantels, geschilderd behang, vloerafwerkingen en schrijnwerk, inclusief beslag. ARAT is ook aangesteld om het monumentale pand te restaureren.

Opdracht omschrijving: In voorbereiding op de gevelrestauratie van de Grote Donderbus in Leuven, voerde ARAT bouwhistorisch onderzoek uit.

Locatie: Leuven

Type: hoekwoning

Periode: 2021

Korte beschrijving: De donderbus is één van de laatst bewaarde vakwerkwoningen in de Brusselsestraat waar er eertijds zoveel stonden. De vakwerkstructuur van de Donderbus zou opklimmen tot in de 16de eeuw, maar is mogelijk ouder. De historische kaarten, te¬ruggaand tot het midden van de 16de eeuw, tonen reeds een hoekwoning op de kruising van de Steenstraat met de Lei. Omstreeks 1675 werd dit pand opgesplitst in twee eigendommen, deze opsplitsing is tot vandaag behouden. De tweemaal overkragende voorgevel van de oorspronkelijk van vitswerk en leem voorziene vakwerkwoning werd vermoedelijk pas in de 19de eeuw versteend en bepleisterd, en vervolgens in 1939 ontpleisterd, hervoegd en met similisteen verfraaid. Doorheen de negentiende en twintigste eeuw werd de winkelpui ook herhaaldelijke keren aangepast. Ondanks de vele renovaties bleef de vakwerkstructuur gaaf bewaard. De donderbus werd beschermd als monument omwille van de hoge historische en architectuurhistorische waarden. Het pand is een zeldzaam voorbeeld in Leuvense van een gevelopbouw met dubbele overkraging. Het bezit daarom een uitgesproken relictwaarde die beter inzicht geeft in de historische houtbouw in het Leuvens en de samenhangende evolutie naar een geleidelijke verstening.

Opdracht omschrijving: In voorbereiding op de (gevel)restauratie van de panden De Gulden Sweert en Roose op de Handschoenmarkt in Antwerpen voerde ARAT bouwhistorisch onderzoek uit.

Locatie: Antwerpen

Type: woning met winkel

Periode: 2021

Korte beschrijving: Tot vandaag vervullen de naastgelegen panden De Gulden Sweert en Roose hun originele functie als winkel. De panden werden in 1627 opgericht op de locatie van de vroegere houten marktkramen of handschoenkramen. De huisjes zijn de laatste bewaarde huisjes van de eertijds negen identieke panden, opgericht op de Handschoenmarkt, met uitzondering van de Gulden Sweert die voorzien was van een hoger uitgewerkte trapgevel. De authentieke zeventiende-eeuwse bak- en zandsteengevels zijn gaaf bewaard. De kruiskozijnen met witstenen kruisen werden vervangen met negentiende-eeuws schrijnwerk en de traditionele stenen winkelpui met een houten classicistische winkelpui uit 1897-1898. Deze aanpassingen weerspiegelen de vooruitgang in productie van schrijnwerk en glas, waardoor deze 19de-eeuwse wijzigingen geen afbreuk doen aan de belangrijke documentaire waarde. Verschillende authentieke elementen in het interieur zijn ook gaaf bewaard.

Opdracht omschrijving: ARAT werkte samen met Antea een beheersplan uit voor het Marktplein van Lommel, een beschermd cultuurhistorisch landschap.

Locatie: Lommel

Type: Marktplein (vroegere dries) met oud gemeentehuis, kiosk en dorpspomp

Periode: 2020

Korte beschrijving: De historiek van het Marktplein gaat ten minste terug tot in de 11de eeuw, toen het diende als agrarisch plein of dries om de dorpskudde schapen bijeen te brengen. Vanaf de 13de eeuw, na het oprichten van de schepenbank omstreeks 1250, fungeerde het ook als Plaetse of Vrijheid voor Lommel, als plek van rechtspraak. De functie als inperkplaats voor het vee ging geleidelijk verloren toen Lommel zijn marktprivileges verwierf in 1422, toen Jan VI, hertog van Brabant, toelating gaf om een wekelijkse markt te houden. Vanaf toen werd het plein ook wel het Marktveld genoemd. Op het plein stond eertijds een Vrijheidskapel, na de Franse overheersing in gebruik genomen als raadshuis, die in 1848 werd afgebroken voor de bouw van het gemeentehuis. Het nieuwe gemeentehuis werd ontworpen door provinciaal architect Lambert Jaminé (1800-1871), in een zeer typische vorm en stijl. De rest van het Marktplein was met lindebomen beplant en er stond ook een dorpspomp. In 1908 werd een kiosk gebouwd. Tussen 1912 en 1914 werd het te klein geworden gemeentehuis vergroot naar ontwerp van bouwmeester Ferdinand Moers. Er werd tevens een waaghuis gebouwd. De oude kiosk werd echter in 1942 afgebroken en in 1949 vervangen door de huidige kiosk, ontworpen door architect Fr. Theuwissen uit Lommel en uitgevoerd door Victor Janssens uit Westmeerbeek. Ondanks recentere renovaties aan het gemeentehuis blijft het Marktplein met kiosk, pomp en lindebomen een waardevol geheel met een bijzonder interessante geschiedenis.

Opdracht omschrijving: ARAT voerde een onderzoek uit naar een oud tuinpaviljoen in de tuin van een stadswoning in de Deberiotstraat.

Locatie: Leuven

Type: Tuinpaviljoen

Periode: uitgevoerd in 2021

Korte beschrijving: Dit tuinpaviljoen werd in de achttiende eeuw gebouwd op de plaats van een omwallingstoren, deel van de middeleeuwse Leuvense omwalling (gebouwd omstreeks 1160). Een deel van deze omwalling is thans bewaard in het in de negentiende eeuw aangelegde Stadspark. Het tuinpaviljoen dat in eerste instantie niet erg waardevol lijkt, draagt toch een bijzondere historische gelaagdheid met zich mee. Delen van de middeleeuwse omwallingsmuur werden hergebruikt en in het interieur zijn relicten bewaard van fraaie behangpapieren, waarvan de oudste omstreeks 1820 gedateerd werden.

Opdracht omschrijving: In uitbreiding van de restauratiedossiers maakte ARAT een beheersplan op voor de als monument beschermde hoeve en het beschermde cultuurhistorische landschap met herenboerenpark.

Locatie: Walsbets

Type: Herenhoeve met herenboerenpark

Periode: 2020-2021

Korte beschrijving: Deze bijzondere hoeve heeft een rijke geschiedenis die ten minste teruggaat tot de twaalfde eeuw. De middeleeuwse hoeve werd opgericht aan de samenvloeiing van de Zevenbronnenbeek en de Molenbeek. Ze werd gesticht door de leenheren te Bets en voor 1330 geschonken aan de Orde van Sint-Jan (Hospitaalridders). Het complex bestond uit een woonhuis en een hoeve en was omgeven door de beken en een omwalling. In de achttiende eeuw werd het volledige middeleeuwse gebouwencomplex, toen uitgegroeid tot een heuse vierkantshoeve, volledig vernield door een brand. Dit was te wijten aan de vakwerk opbouw en de aaneenschakeling van de verschillende gebouwen. Hierop werd overgegaan tot de heropbouw, waarbij meer gebruik werd gemaakt van baksteen, gecombineerd met Maaslandse kalksteen. In 1801 werd het poortgebouw herbouwd en in 1814 werd de familie Orban uit Luik de nieuwe eigenaar. De hoeve werd hierop verder verfraaid en uitgebreid met een herenhuis. In 1857 kocht Clément Grégoire de hoeve en bouwt deze verder uit tot het complex zoals het nu bewaard is. Bij de hoeve liet hij een koetsierswoning met remise, een vrijstaande smidse en een neogotische grafkapel bouwen. Tevens werd een herenboerenpark aangelegd, waarvan thans nog enkele markante bomen overblijven. De hoeve is een gaaf complex met achttiende- en negentiende-eeuwse gebouwen, gelegen in een typisch herenboerenpark en cultuurhistorisch landschap met historische beken en sterke historische gelaagdheid.

Opdracht omschrijving: In opdracht van een restauratiedossier maakte ARAT een beheersplan op voor het als cultuurhistorisch landschap beschermde kasteel en -park Terlaemen.

Locatie: Heusden-Zolder, Zolder

Periode: 2022-2023

Type: woning, landschap

Korte beschrijving: Het kasteel van Terlaemen is gelegen is voormalige Loons leen gebied, zogenaamd naar de Laembeek die langs het domein stroomt. Het domein heeft een rijke geschiedenis, ooit in bezit van de familie Malapart de Lame in 1293 en later overgedragen aan de bastaard van Arnold V van Loon, Marten van Loon, in 1330. Door de jaren heen veranderde het eigendom meerdere keren, met de families Steyvoert, de Blocquerie de Terbiest de Terlaemen, van Mombeek en de Borgyhye als eigenaars tot aan de Franse bezetting.

Remacle Leloup maakte in het midden van de 18e eeuw een tekening waarop het domein Ter Laemen nog een herenboerderij is, gelegen aan de rand van bossen. De boerderij was omgeven door een brede ronde gracht en bestond uit een groot bakstenen huis en bijgebouwen in vakwerkstijl. Buiten de omgrachting lag een tuin met haagbeukhagen, vier kwadranten en haagbeukprieeltjes. Het was een klassiek ontworpen tuin met parterres, gelegen in vruchtbaar gebied omringd door hoge bomen. Tegenwoordig staat het herenhuis in zijn laat-classicistische vorm, daterend uit het einde van de 18e eeuw of het begin van de 19e eeuw. Het is prachtig gelegen op een omgracht perceel, omringd door een weelderig park met mooie bomen. Het pand is enigszins teruggetrokken ten opzichte van de straat, met een kleine voortuin en fraai hekwerk, waardoor het een schilderachtige uitstraling heeft.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: In opdracht van een restauratiedossier maakte ARAT een beheersplan op voor het als cultuurhistorisch beschermd landschap ‘Domein van Terlaemen en Bolderberg’ waar de watermolen en vakwerkwoning in Terlaemen, aangrenzend aan het kasteelpark Terlaemen, deel van uitmaken.

Locatie: Heusden-Zolder

Periode: 2022-2023

Type: woning, watermolen

Korte beschrijving: Langs de Laembeek, die op de Primitieve kadasterkaarten plaatselijk verbreed was tot een molen­vijver ter hoogte van het domein Terlaemen, stonden oorspronkelijk een graan-, olie- en hennepmolen. De aanwezigheid van watermolens op het domein ‘Terlaemen goed’ gaat terug tot de 15de eeuw, afgebeeld op talrijke historische kaarten. Van de oorspronkelijk drie molens is één molengebouw bewaard, gereduceerd tot een molenruïne. Op de molenerf vindt men ook een prachtige bewaarde vakwerkwoning die eertijds diende als molenhuis, een bakhuis en mestvaalt. De site is een goed bewaarde hoevecomplex, waarvan het molengebouw en vakwerkwoning teruggaan tot de vergroting van de erf in 1868, maar zowel het molengebouw als de vakwerkwoning hebben een oudere kern. De vroeg 20ste-eeuwse bakoven met intact ovengewelf is ook kenmerkend element voor een boerenerf.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: In voorbereiding op de restauratie werd ARAT ook aangesteld voor de opmaak van een CHE-studie voor de woning op de Eiermarkt in Antwerpen

Locatie: Antwerpen

Type: stadswoning

Periode: In opmaak

Korte Beschrijving: De woning, vroeger gekend onder de huisnaam de Gulden Cop, is gelegen op de Eiermarkt in Antwerpen. Van oorsprong klimt de woning op de 15de of 16de eeuw maar het pand werd meermaals door de eeuwen verbouwd. De Gulden Cop heeft ook enkele bekende eigenaars gehad, zoals de Antwerpse Humanist Peter Gielis (Ægidius) en de Antwerpse handelaar Nicolas De Respaigne. De historische draagstructuren binnenin, met name de overwelfde kelder, de balkenzoldering op de verdiepingen en authentiek kapgebint, zijn restanten van de oudste bouwfasen. Opmerkelijk is ook dat de Vlamincksgang, die in 1478 werd opgetrokken om een achterliggende erf te bereiken, nog steeds bewaard is in de opdeling van het perceel. In 1854 verkreeg het pand zijn fraaie gevel in Louis-Philippestijl naar ontwerp van Antwerpse architect Heliodore Leclef. De opdeling van het perceel met voor- en achterhuis met binnenkoer en bewaarde naastliggende Vlamincksgang zijn een mooi voorbeeld van historische opbouw en uitbreiding van een woning in de historische Antwerpse binnenstad.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan van de Lakenhal van Herentals. Naast de opdracht voor de opmaak van het beheersplan zal ARAT ook de restauratie coördineren van het beschermde monument.

Locatie: Herentals

Type: Lakenhal, stadhuis, collectie Fraikin

Periode: 2022-2023

Korte beschrijving: De eerste Lakenhal gaat terug tot begin van de 15de eeuw, waarvan nog enkele gaaf bewaarde 15de-eeuwse restanten behouden zijn. Nadat de Lakenhal afbrandde, werd in 1534 gestart aan de wederopbouw onder bouwmeesters Peter Moens en Merten Casus in Brabantse gotiek. Het monument werd verder opgetrokken met witte kalksteen van Lede, met uitzondering van de nieuw opgerichte belforttoren die opgetrokken werd in rode baksteen met speklagen en met peervormige spits. Deze toren symboliseerde de stedelijk welvaart en onafhankelijkheid van de stad. De neergang van de lakensector heeft hier echter geleid tot een fundamentele bestemmingswijzing van een openbaar gebouw en omstreeks 1430 werd de Lakenhal immers ook betiteld als stadhuis en vóór 1512 volledig door de stedelijke administratie betrokken. De oorsprong van de beiaardklokken gaan terug midden 16de eeuw.

De voormalige Lakenhal kende doorheen de eeuwen talrijke herstellingswerken zonder fundamentele veranderingen aan het gebouw. Doorheen de 19de eeuw werden er talrijke wijzigingen gemaakt aan de binnenindeling van de begane grond, een constante was de raadzaal. Ondanks de talrijke aanpassingen bleven de eikenhouten moerbalken met balksleutels en witstenen consoles en het imposante dakgebinte uit de 16de-eeuwse bouwfase bewaard. In de late 19de eeuw (1891-1893) verkreeg de zolder eindelijke een gepaste bestemming en werd ze ingericht als Fraikinmuseum op vraag van de beeldhouwer die zijn volledig collectie schonk aan de stad Herentals. Deze nieuwe functie zorgde voor enkele ingrepen in het gebouw, een nieuwe toegang werd gemaakt, de bovenramen werden toegemetst, een neogotische zoldering werd voorzien en het museum werd ingericht. Deze 19de-eeuwse - vroeg 20ste-eeuwse toevoegingen in neogotische stijl waren naar ontwerp van de bouwmeesterfamilie Taeymans.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan van het stadhuis met belfort en Lakenhal van Mechelen

Locatie: Mechelen

Type: Belfort, Lakenhal & stadhuis

Periode: 2022-2023

Korte beschrijving: De huidige verschijning van het volledige stadhuiscomplex heeft een hybride karakter dat het resultaat is van een lange en complexe geschiedenis gekenmerkt door verval, restauratie, afbraak en wederopbouw. Wat de site zo uniek maakt is zijn de verschillende bouwfasen en rijke geschiedenis van de vier vleugels van het monument. Deze verschillende bouwperiodes kan men duidelijk aflezen in de gevels van de vier vleugels. De geschiedenis van het stadhuiscomplex gaat terug tot het begin van de 14de eeuw met de start bij de bouw van het belfort met stadshalle, opgevolgd door de verbouwing van de noordvleugel tot het Paleis van de Grote Raad naar ontwerp van Rombout II Keldermans in de 16de eeuw, de verbouwing van de zuidvleugel tot huis van de Reuzen in de 17de eeuw, de uiteindelijke voltooiing (en reconstructie) van het Paleis van de Grote Raad naar ontwerp van Philip Van Boxmeer en Pierre Langerock in de vroeg 20ste eeuw, de reconstruerende restauratie van de stadshalle midden 20ste eeuw, en tenslotte de vervanging van de Bauwenstoren met de nieuwe oostzuidvleugel naar ontwerp van Renaat Braem in de jaren 1975-1980.

De complexe bouwgeschiedenis manifesteert zich ook in het interieur. In het belfort zijn verschillende waardevolle gotische interieurelementen bewaard, zoals de natuurstenen spiltrap, de gotische overwelfde plafonds, de schouwen, deuromlijstingen met gebeeldhouwde kraagstenen, het indrukwekkende dakgebinte en enkele fraaie opgeklampte gevangenisdeuren. Ook is nagenoeg de volledige neogotische interieuraankleding van het Paleis van de Grote Raad n.o.v. Van Boxmeer en Langerock bewaard, dit gaat van de bevloering tot het schrijnwerk, monumentale schouwen, lambriseringen tot afwerking van balkenzoldering en gewelven, kolommen, trappenhuizen tot het monumentale dakgebinte. Deze vleugel kan als een gesamtkunstwerk gezien worden.

Naast deze boeiende bouwgeschiedenis kende het stadhuis ook talrijke functiewisselingen, van multifunctionele handelsmarkt, stadstoren en stadshalle in de 14de eeuw, na verval van de lakenhandel stadsgevangenis en stadsmagazijnen, vanaf de 17de eeuw huis van de Reuzen van de ommegang, aangevuld in de 18de eeuw met 'spuythuis' (brandhuis), school, academie en in de 19de eeuw stadsmuseum, postbureel (kortstondig gebruik), politiebureel en uiteindelijk in het begin van de 20ste eeuw ingericht als stadhuis. De huidige functie van de Keldermansvleugel als stadhuis correspondeert met haar verkregen functie uit het begin 20ste eeuw. Tot op vandaag wordt het stadhuis met trouwzaal, raadzaal en kabinetten zoals Van Boxmeer heeft ontworpen gebruikt.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan van het beschermd stadsgezicht Kloosterstraat en omgeving in Lier.

Locatie: Lier

Type: kloosters, voormalige brouwerij, Kanunnikenhuis, burgerhuizen en stadswoningen

Periode: 2019

Korte beschrijving: Het onderzoeksgebied is een afbakening van de Volmolenstraat, de Bril en de Kloosterstraat met omgeving. Het gebied omvat een kanunnikenhuis, twee kloosters, een voormalige brouwerij, enkele burgerhuizen en stadswoningen en een erg waardevol geïntegreerd historisch relict: het Donderhuys dat werd geïntegreerd in een hoekpand aan de Volmolenstraat. Het kanunnikenhuis en de burgerhuizen op het adres Kloosterstraat 64-68 zijn beschermd als monument, de overige gebouwen zijn enkel opgenomen in het beschermd stadsgezicht. Deze behelst de bescherming van de straatgevels met aanhorende bedaking. Aanvullend op het beheersplan worden in bijlage fiches per pand toegevoegd. Deze zijn een gebundelde versie van het beheersplan en eenvoudig raadpleegbaar per pand voor elke eigenaar.

Het stadsgezicht is in zijn geheel waardevol omwille van het belang van dit bouwblok voor de stadsgeschiedenis van Lier. Veel structuren van percelen en wegen die deel uitmaken van deze site, zijn terug te brengen tot het primitief kadaster of nog vroeger tot de Ferrariskaart en zelfs de oudst bekende kaarten van Lier. De historische waarde situeert zich niet alleen op macroniveau, maar ook op gebouwniveau. Het stadsgezicht sluit enerzijds aan op het als monument beschermde Kanunnikenhuis en anderzijds op de als monument voorgestelde huizen Volmolenstraat 64, 66 en 68. Het straatbeeld wordt bovendien bepaald door twee kloosterkapellen, enerzijds de kapel van het gesloopte cellenbroedersklooster en anderzijds door de kloostergebouwen van de zwartzusters.

Opdracht omschrijving: In opdracht van restauratiedossier maakte ARAT een beheersplan op voor het beschermd monument en dorpsgezicht Slagmolen met omgeving in Genk.

Locatie: Genk

Type: watermolen

Periode: 2022

Korte Beschrijving: De watermolen, genaamd Slagmolen, met inbegrip van molengebouw, waterrad, sluiswerk en de volledige maalinstallatie met toebehoren, is sinds 29 mei 1995 beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de industrieel-archeologische waarde. Het beschermde dorpsgezicht omvat de onmiddellijke omgeving van de Slagmolen, een deel van de Stiemerbeek en een deel van de Slagmolenweg met brug met sluis.

De Slagmolen is een baken in de biografie van het cultuurlandschap. Het is een herkenbaar en integrerend onderdeel van het landschap rond de Stiemerbeek. De laat 19de eeuwse site met watermolen, karrenhuis, paardenstal en molenaarswoning is een representant van een evoluerende landelijke samenleving die reeds pre-industriële kenmerken vertoont.

Waar zich nu De Slagmolen bevindt, werd omstreeks 1523 reeds een eerste volmolen gebouwd. Als vroegere vol-, olie-, book- en graanmolen, droeg de molen doorheen de eeuwen een belangrijke functie binnen de gemeenschap. De molen beschikt vandaag nog over een functionerend molenwerk. Ook zijn de oude vakwerk onderdelen, dakgebinte en houten balken bewaard van de laatmiddeleeuwse structuur van het molen- en karrenhuis.

Bekijk beheersplan

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan van het beschermd dorpsgezicht in Kampenhout.

Locatie: Kampenhout

Type: Parochiekerk, Pastorijen, Godshuis, villa’s en dorpswoningen

Periode: 2019-2020

Korte Beschrijving: Het onderzoeksgebied is een afbakening van de Dorpsstraat, de Gemeentehuisstraat, de Kerkstraat en de Rusthuiswegel. Gebouwen die de dorpskern karakteriseren zijn de Onze-Lieve-Vrouw Parochiekerk, een negentiende-eeuwse villa genaamd Villa Lucie, het Godshuis, de pastorijen en enkele dorpswoningen. De nieuwe en oude pastorie Onze-Lieve Vrouwparochie en de Villa Lucie werden beschermd als monument, de overige gebouwen zijn enkel opgenomen in het beschermd stadsgezicht. De gekasseide Gemeentehuisstraat, een smalle steeg gevat tussen de hoge muren van respectievelijke pastorie- en kasteeltuin, vanouds de twee delen van de Dorpsstraat met elkaar verbond, vormt een pittoresk element in de dorpskern.

Opdracht omschrijving: Arat in samenwerking met Mar Jaen werden aangesteld voor de opmaak van het beheersplan van het beschermd cultuurhistorisch landschap Vroonstalledries in Wondelgem. Simultaan met de opmaak van het erfgoedbeheersplan was het in-situ-onderzoek van de dries ook gericht op de inventarisatie en waardebepaling van de huidige toestand van het groen dat werd samengevat in vier themakaarten: beleving en gebruik, biotiek, abiotiek en huidig beheer. De opmaak van de themakaarten was in samenwerking met Stefaan Thiers en de Groendienst van de stad Gent. Verder werd er een inventaris van de graftekens gemaakt waarbij voor elk grafteken een fiche werd opgemaakt dat gericht was op de aanduiding van het schadebeeld en waardebepaling.

Locatie: Wondelgem (Gent)

Type: Landschap, kerk, kerkhof en gedenkteken

Periode: 2021-2022

Kort beschrijving: De site van de Vroonstalledries is de groene kern van het centrum Wondelgem. De benaming dries is van Frankische oorsprong en wijst op het drieslagstelsel dat bij hen in gebruik was. Eerder bekend als Stallendries of Spillendries, was oorspronkelijk het centrum zogenaamd Vroonstalle van een uitgestrekt Merovingisch kroondomein zogenaamd Marka. Op de oudste kaarten (16de-17de eeuw) is de Stallendries afgebeeld met centraal een grasland met een vijver en/of drinkpoel dat omgeven is door domen. De oude agrarische dries werd aan het einde van de 17de -begin 18de eeuw omgevormd tot een van de belangrijkste ontmoetingsplaatsen van Wondelgem door de bouw van de Sint-Catharinakerk. De kerk werd opgetrokken in het midden van de dries, omsloten met een kerkhof, gracht en haag. Dit geheel kreeg een eigen religieuze identiteit, maar de rest van de dries bleef deel uitmaken van de gemeenschap. De resterende oppervlakte werd onderverdeeld in verschillende ongelijke percelen die verhuurd werden. Op de meeste percelen stonden bomen. Op heden is de dries beplant met o.a. beuken, eiken, linden en populieren met ten oosten omhaagd kerkhof en uitgebreide parochiekerk. De dries bevat twee erfgoedbomen, een opgaande paardenkastanje als eeuwfeestboom en een opgaande Amerikaanse eik als vredesboom bij het oorlogsgedenkteken. De wegenissen evolueerden in de 19de eeuw naar een meer orthogonaal padenstelsel, en zeker vanaf 1920 toen het padenstelsel werd aangepast en heraangelegd in functie van het oorlogsmonument.

Opdracht omschrijving: Arat in samenwerking met Mar Jaen werden aangesteld voor de opmaak van een erfgoedevaluatie en beheersvisie voor de stadsscholen van Charles van Rysselberghe (1880-1914) in Gent.

Locatie: Gent

Type: stadsscholen

Periode: 2020-2021

Korte Beschrijving: De studie is een integraal erfgoedonderzoek waar een erfgoedevaluatie en beheersvisie van 21 Gentse stadsscholen ontworpen door Charles Van Rysselberghe centraal staan. Tussen 1880 en 1915 bouwde Charles Van Rysselberghe een 21-tal stadsscholen in Gent. Allemaal met eenzelfde typologie, structuur, materiaal en interieurafwerking. Aanvullend op de studie werden in 21 bijlagen fiches van de verschillende scholen toegevoegd. In deze fiches worden de onderzoeksresultaten per school weergegeven.

Opdracht omschrijving: Arat in samenwerking met Import.Export Architecture en studiebureau Ars Horti werden aangesteld voor de opmaak van een beeldkwaliteitsplan voor het stadshart Aalst en ontwerpend onderzoek voor de Pupillensite.

Locatie: Aalst

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: De studie is een integrale onderzoek waar een visie voor de toekomstige inrichting van het stadshart van Aalst centraal staat. Het onderzoeksgebied is het historisch centrum van Aalst binnen de verdwenen stadsomwalling op linker- en rechteroever. De studie werd vanuit verschillende standpunten bestudeerd, vanuit erfgoedanalyse (ARAT), vanuit landschappelijke analyse (Ars Horti) en vanuit stedenbouwkundige analyse (Import.export architectuur).

Concreet voerde ARAT een bouwhistorische studie en erfgoedwaardebepaling uit voor het volledige stadshart van Aalst. Dit werd vertaald in stratenatlas (inventaris per straat), analyse van het bouwbestand met bouwchronologiekaart en aanvulling van de erfgoedinventaris. De grondige inventarisatie van het erfgoed en landschap vormt de essentie van de stedenbouwkundige en concluderende beschouwingen, met de bedoeling een evenwicht te bereiken in het behoud en de duurzame evolutie van de stad en haar imago.

In voorbereiding op het ontwerpend onderzoek voor de Pupillensite voerde ARAT ook een bouwhistorische studie en erfgoedwaardebepaling uit op micro-schaal voor de Pupillensite, Graanmarkt, stadhuiscomplex, Zwart Zusterklooster en Hotel van Langenhove, inclusief interieurs.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van een herbestemmingsstudie voor het Gildenhuis De Keyzer op de Grote Markt in Diest.

Locatie: Diest

Type: Gildenhuis

Periode: 2021

Korte beschrijving: Het herbestemmingsonderzoek bespreekt het voormalig huis van de Sint-Sebastiaan Schuttersgilde op de Grote markt in Diest. Het dwarshuis bevindt zich op de hoek met de Tafelrondestraat. Het gebouw werd oorspronkelijk allicht ingericht in ruime zalen waarin vergaderd kon worden door verschillende gilden. Na de aankoop door de Sint-Sebastiaansgilde werd de Gildenzaal op de eerste verdieping ingericht en gedecoreerd tot meest voorname zaal.

De analyses binnen deze herbestemmingsstudie baseren zich enerzijds op de in situ informatie die werd aangebracht door het materiaaltechnische onderzoek van Memibo, maar anderzijds werd er ook een eigen bouwhistorisch onderzoek uitgevoerd.

Na historisch, bouwtechnisch en ruimtelijke analyses van de site, wordt via ontwerpend onderzoek de haalbaarheid van enkele vooropgestelde scenario’s onderzocht. Bij elke herbestemming wordt getracht de essentie van de erfgoedwaarden van het pand te vrijwaren en zo mogelijk te versterken. Telkens wordt vertrokken van zogenaamde ‘polyvalente basisplannen’, met een eigen casco raming. Deze vormen de functionele drager van alle scenario’s. De bedoeling is dat het gebouw tijdsbestendig en duurzaam wordt gemaakt, in de zin dat het wordt klaargemaakt om verschillende, specifieke invullingen op te nemen doorheen de tijd.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de opmaak van de herbestemmingsstudie van het Besloten hof van de Norbertinessenklooster in Herentals.

Locatie: Herentals

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Het onderzoeksgebied is een zone afgebakend door de Nonnenstraat, Bovenrij, Lantaarnpad en Nonnenvest. Het deels ommuurd gebouwencomplex is samengesteld uit traditionele, neotraditionele en recentere klooster- en schoolvleugels. De oudste gebouwen zijn geschikt rondom twee binnentuinen en leunt ten zuidwesten aan een grote tuin. De herbestemmingsstudie beperkt zich tot het voormalige kloostergebouw: het centrale gebouwencomplex rondom de twee binnenkoeren.

De geschiedenis van het besloten hof gaat terug tot 1410, toen Aert van Craeyenhem het Norbertinessenklooster stichtte. klooster beleefde echter een bewogen geschiedenis, waarbij de kloostergebouwen meermaals afbrandde in het begin van de 16de eeuw, en kort daarop geplunderd werden tijdens de woelige periode van de Geuzen en de Tachtigjarige oorlog. De historische waarde ligt nog in haar duidelijke herkenbare structuur als gesloten Norbertinessenklooster, met nog enkele 15de -eeuwse restanten (kloosterkerk) en gaaf bewaarde 17de-eeuwse traditionele relicten, zoals de hoofdvleugel (het convent) en vleugels rondom de eerste binnenkoer. De kloosterorde werd opgeheven onder keizer Jozef II. De Franciscaner Penitentinnen zorgden voor een heropleving in het Besloten hof toen zij zich hier in 1836 vestigden. Onder hun verkreeg in de 19de-eeuw het gebouwenbestand grotendeels haar huidige vorm. Vleugels werden verbouwd, verhoogd en uitgebreid onder de Franciscaner Penitentinnen. De oude kapel wel grotendeels afgebroken en vervangen met een nieuwe neogotische kapel. De bovenverdieping van de kloostergebouwen rondom de eerste binnenkoer werden opgehoogd in traditionele stijl. Onder impuls van de school werd in de 20ste eeuw de site verder uitgebreid.